Petrol ve Doğal Gaz Mühendisliği 2014 yılına kadar Türkiye’de kolaylıkla iş bulabilen ve diğer mühendislik dallarının yanında ortalamanın üzerinde gelir elde eden bir meslek dalı idi. Bunun en önemli iki nedeni üniversitelerin az sayıda mezun vermesi ve petrol fiyatlarının yüksek seyretmesi sebebi ile şirketlerin Petrol ve Doğal Gaz Mühendisi talebinin fazla olması idi.
2 yıl önce, 2014 Mayıs ayında 100 USD civarında olan fiyatlar 27 USD’a kadar düşmüştür. 2016 Yılı Mayıs ayında ise 47 USD civarındadır. Bunun sonucu olarak petrol şirketleri tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de faaliyetlerini azaltmaları hatta sona erdirmeleri nedeni ile yeni eleman alımını durdurmuş, hatta bir kısmı işten çıkarmalara başlamıştır. Ayrıca bu 2 yıllık dönem içinde Petrol ve Doğal Gaz Mühendisi yetiştiren 2 bölüme ek olarak İskenderun Teknik Üniversitesi de mezun vermeye başlamıştır. Batman Üniversitesi 2017 yılında, Atatürk Üniversitesi 2018 yılında mezun vermeye başlayacaktır. Sırada Adıyaman ve Katip Çelebi Üniversiteleri vardır. 2015 yılına kadar 60-70 civarında olan yıllık mezun sayısı, yeni açılan üniversitelerin de mezun vermeye başlaması ile 500’e çıkacaktır. Bu iki olumsuz gelişmenin yanında küresel ekonomik krizin ülkemizi daha yoğun olarak etkilemeye başlaması, bölgesel savaşlar, terör vb etkiler de meslektaşlarımızın iş bulmalarını olumsuz etkileyen faktörlere eklenebilir. [vc_empty_space height=”15px”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column]
2015 yılından itibaren petrol sektöründe yaşanan işsizlik sonucu Petrol ve Doğal Gaz Mühendisleri başka sektörlere yönelmişlerdir. Özellikle jeotermal sektörü petrolcüler için kurtarıcı olmuştur. Meslektaşlarımız bu sektörde hem daha fazla sayıda ve hem de farklı alt birimlerde çalışmaya başlamışlardır. Geçmiş kriz dönemlerinde olduğu gibi, öncelikle eğitimlerine uygun dallar olmak üzere diğer işkollarındaki olanakları da zorlamaktadırlar.
Bu aşamada meslektaşlarımızın çalıştıkları ve çalışabilecekleri işleri sıralayan bir yazı yazmanın gerekliliği düşüncesi ile bu yazıyı yazmaya karar verdim. Bu çalışma bu yazı ile bitecek bir çalışma olmayacaktır. Sonraki bültenlerde, internet ortamlarında ve sohbetlerde yapılacak katkılar ile yazının eksiklerinin tamamlanarak özellikle yeni mezun meslektaşlarımıza yararlı bir ürün çıkmasını amaçlamaktayım. [vc_empty_space height=”15px”]
Petrol ve doğal gaz mühendislerinin çalışma alanları en kapsamlı olarak 18.1.2012 tarih ve 28177 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Petrol Mühendisleri Odası Serbest Petrol ve Doğal Gaz Mühendisliği Hizmetleri Uygulama, Tescil, Denetim ve Asgari Ücret Yönetmeliği”nde açıklanmaktadır. Bu yönetmeliğe göre başlıca hizmet alanları şunlardır: [vc_empty_space height=”15px”]
Ön çalışma ve uygulanabilirlik hizmetleri
Araştırma, geliştirme ve planlama hizmetleri
Proje hizmetleri
Keşif, şartname, sipariş dosyası, sözleşme ve ihale hazırlama, düzenleme ve değerlendirme hizmetleri
Ulusal ve uluslararası anlaşmaların hazırlanması hizmetleri
Deneme işletmesi, kontrol ve kabul hizmetleri
Mesleki ölçüm, analiz, test, denetim, kalite kontrol hizmetleri
Teknik uygulama sorumluluğu/fenni mesuliyet
Hakediş ve kesin hesap hizmetleri
Uygulama ve işletme yönetimi
Bilirkişilik hizmetleri
Danışmanlık hizmetleri
Mesleki eğitim ve öğretim hizmetleri [/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_empty_space height=”40px”][vc_single_image image=”5661160″ img_size=”full”][vc_empty_space height=”40px”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column]
Aynı yönetmelikte uzmanlık ve faaliyet alanları da aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:
1. Sondaj Konusundaki Faaliyet Alanları
Petrol, doğal gaz, petrol ve doğal gaza bağlı diğer gazlar, jeotermal, su ve diğer yeraltı kaynaklarının sondajı.
Lokasyonun hazırlanması, kulenin hazırlanması, malzeme temini ile ilgili tüm projelerin hazırlanması ve uygulanması.
Sondajın emniyetli ve ekonomik olarak yapılmasını sağlamak amacıyla kuyu başı emniyet sistemi, sondaj dizisi, matkap, sondaj çamuru, hidrolik, koruma borusu, karot, kuyu testleri, çimento, tahlisiye, kuyu kontrolü, kuyu tamamlama ve diğer tüm programların hazırlanması, uygulanması, verilerin takibi ve yorumlanması.
2. Üretim Konusundaki Faaliyet Alanları
Petrol, doğal gaz, petrol ve doğal gaza bağlı diğer gazlar ve jeotermal kaynakların üretim plan ve programlarının yapılması ve uygulanması.
Kayaçların gözeneklilik, geçirgenliklerinin tespiti ile kayaç içerisindeki sıvıların özellikleri ve kayaç ile etkileşimlerini belirleyen test ve deneylerin yapılması.
Üretim sahalarında uygulanabilecek birincil ve geliştirilmiş kurtarım yöntemlerinin seçilmesi ve uygulanması.
Kuyuların verim ve basınç testlerinin planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi.
Sahaların rezerv etütlerinin yapılması, saha geliştirme programlarının hazırlanması
Kuyu verimlerine göre en uygun üretim teknolojisinin belirlenmesi, yerüstü ve yeraltı pompalarının seçimi, planlanması ve uygulanması.
3. Kuyu Tamamlama Konusundaki Faaliyet Alanları
Petrol, doğal gaz, petrol ve doğal gaza bağlı diğer gazlar ve jeotermal üretim kuyuları için asitleme, hidrolik çatlatma, çimentolama, perfore, valf sistemi ile formasyondan emiş yaptırma ve log operasyonları gibi günün teknolojilerine uygun yeniden tamamlama programlarının hazırlanması ve uygulanması.
Kuyulardaki her türlü teknik arızanın giderilmesi.
4. Tesis, Tesisat, Planlama ve İşletme Konusundaki Faaliyet Alanları
Petrol, doğal gaz, petrol ve doğal gaza bağlı diğer gazlar ve jeotermal kaynaklarla ilgili tesislerin planlanması, programlanması ve işletilmesi.
Petrol, doğal gaz, petrol ve doğal gaza bağlı diğer gazlar ve jeotermal kaynakların üretimi, iletimi ve dağıtımı amacıyla kurulacak tüm tesis ve tesisatların planlanması, programlanması ve işletilmesi.
Kuyu ve saha bazında üretim sisteminin ekonomik ve verimli düzeyde işletilmesinin sağlanması.
Denizden yapılan üretimlerde en uygun üretim ekipmanlarının seçilmesi ve işletilmesi.
Saha üretim hatları, toplama manifoldları, ana iletim ve dağıtım hatlarının planlanması, programlanması ve işletilmesi.
Kompresör, basınç düşürme veya ölçüm istasyonlarının planlanması, programlanması ve işletilmesi.
Boru hatları planlanması, programlanması ve işletilmesi.
Sıvılaştırılmış petrol gazları (LPG), sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ve sıkıştırılmış doğal gaz (CNG) tesislerinin işletilmesi.
Ham petrol ve doğal gaz fiyatlarının ilgili mevzuat çerçevesinde hesaplanması ve pazarlanma işlerinin organize edilmesi.
5. Depolama Konusundaki Faaliyet Alanları
Petrol, doğal gaz, petrol ve doğal gaza bağlı diğer gazların depolama plan ve programlarının yapılması ve uygulanması.
Yeraltı depolama alanlarının gaz, petrol ve petrol ürünleri gibi akışkanları depolayabilme potansiyellerinin belirlenmesi, depolama parametrelerinin saptanması.
Depolama tesislerinin yeraltı ve yerüstü bölümlerinin planlanması, programlanması ve işletilmesi.
Petrol, petrol ürünleri ve doğal gaz depolanması, dolum ve boşaltım operasyonlarının planlanması ve uygulanması. [vc_empty_space height=”40px”]
Serbest Petrol ve Doğal Gaz Mühendisliği Hizmetleri Uygulama, Tescil, Denetim ve Asgari Ücret Yönetmeliği dışında, diğer kanun ve yönetmeliklerde düzenlenen faaliyet alanları da şunlardır:
LPG Sorumlu Müdürlük
5307 sayılı “Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ve buna bağlı olarak Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından hazırlanıp Resmi Gazete’de 16.12.2012 tarih ve 28499 sayı ile yayınlanan “Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Eğitim ve Sorumlu Müdür Yönetmeliği”ndeki düzenlemelere göre Petrol ve Doğal Gaz Mühendisleri LPG dolum ve dağıtım işi yürüten firmalarda sorumlu müdür olarak çalışabilirler. Bu işi yapabilmek için TMMOB Petrol, Makine, Kimya ve Çevre Mühendisleri odalarının düzenlediği eğitimlere katılarak başarılı olma şartını yerine getirmek gerekmektedir.
İş Güvenliği Uzmanlığı
6331 sayılı “İş Güvenliği ve Sağlığı Kanunu” ile bu kanunun gereği olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanlığı tarafından hazırlanıp 12.2012 tarih ve 28512 sayı ile Resmi Gazete’de yayınlanan “İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik” hükümlerine göre Petrol ve Doğal Gaz Mühendisleri iş güvenliği uzmanı olarak çalışabilmektedirler. Bunun için ilgili kanun ve yönetmelikte belirtilen eğitimleri ve sertifikaları alma şartını yerine getirmek gerekmektedir.
Madeni Yağ Üretim Faaliyetlerinin Yapıldığı Tesislerde Sorumlu Müdürlük
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından 12 Şubat 2011 tarihinde 27844 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Madeni Yağların Ambalajlanması ve Piyasaya Sunumu Hakkında Tebliğ” Petrol ve Doğal Gaz Mühendislerine, madeni yağ tesislerinde sorumlu müdürlük yetkisi vermektedir.
Doğal Gaz İç Tesisat ve Servis Hatları Konusundaki Yetkiler
25 Eylül 2002 tarihli ve 24887 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Doğal Gaz Piyasası Sertifika Yönetmeliği Ek-6’da doğal gaz piyasasında iç tesisat ve servis hatları ile yapım ve hizmet faaliyetlerini yürütmeye yetkili meslek grupları sayılırken; petrol ve doğal gaz mühendisleri de “Proje/Müşavirlik işlerinin Mekanik kategorisi” ve “Fizibilite/Etüt işlerinde” yetkilendirilmişlerdir. [vc_empty_space height=”40px”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column css=”.vc_custom_1507556657366{margin-bottom: 25px !important;}”]
Not: Konu ile ilgili mevzuata https://pmo.org.tr/mevzuat-2/ linkinden ulaşabilirsiniz.
Yasal Uyarı: Makale fikir ve yayın hakları Enerji Çalışma Grubu Başkanımız Sn. Necdet PAMİR’e aittir. İzinsiz çoğaltılamaz ve dağıtılmaz. Lütfen sayfamızın Kullanım Sözleşmesi, Gizlilik Politikası ve Kişisel Veri Koruma Politkasını inceleyiniz. [/vc_column][/vc_row]